Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Grypa jest ostrą chorobą zakaźną, wywoływaną przez wirusy grypy, przy czym pamiętać należy, że za zakażanie odpowiadają głównie 3 ich typy: A (najczęstszy patogen), B, C1,2.
Pojawiają się także mutacje wirusa grypy typu A, powodujące zachorowania o nierzadko ciężkim, a nawet śmiertelnym przebiegu, np.:
- H1N1 – wywołał tzw. „hiszpankę” (pandemia 1918-1919r.) i „świńską grypę” (pandemia 2009r.)
- H5N1 – wywołuje w ostatnich latach tzw. „ptasią grypę”
- H1N2 – wywołuje grypę ludzi i świń
Co kilka lat „nawracają” epidemie wywołane konkretnym wirusem grypy. Obserwuje się cykle epidemiczne - co 1-3 lata dla wirusa typu A, a dla wirusa typu B - co 2-4 lata.
Jednocześnie stwierdza się mutacje wirusa grypy typu A, powodujące zachorowania o nierzadko ciężkim, a nawet śmiertelnym przebiegu (tabela 1).
| H1N1 – tzw. „hiszpanka” (pandemia 1918-1919r.) i „świńska grypa” (pandemia 2009r.) |
| H2N2 – tzw. „ptasia grypa” – grypa azjatycka (1957-1958r.) |
| H3N2 – grypa Hong Kong (1968-1969) |
| H5N1 – tzw. ptasia grypa |
| H1N2 – grypa ludzi i świń |
| H7N9 – nowa mutacja ptasiej grypy |
Zakaźność3,4
Według statystyk corocznie na ciężką grypę zapada 3-5 mln ludzi na świecie, a umiera z tego powodu 250tys.-500tys.
Zakażeni wydalają wirusy w okresie od 1-6 dni przed pojawieniem się objawów choroby i po ustąpieniu objawów – odpowiednio do 7 dni po zakażeniu typu A i do 14 dni po zakażeniu wirusem typu B.
Zakażenie przenosi się:
- drogą kropelkową
- przez kontakt z osobą zakażoną
- poprzez kontakt z przedmiotami (np. klamki, poręcze, uchwyty w środkach komunikacji miejskiej) zanieczyszczonymi wydzieliną z dróg oddechowych chorego
- drogą krwiopochodną – rzadko.
Zjawiska będące podstawą epidemii (pandemii) grypy:
Przesunięcie antygenowe (dryf antygenowy, antigenic drift):
Pomimo szczepień profilaktycznych, dochodzi co jakiś czas do epidemii grypy. Jest to efektem mutacji genów wirusów grypy. Mutacje te doprowadzają do zmian właściwości wirusa, co powoduje powstawanie nowych wariantów wirusa.
Dlatego też nie jest możliwe opracowanie jednej i o stałym składzie szczepionki. Co sezon skład szczepionek jest zmieniany.
Skok antygenowy (antigenic shift):
Dotyczy tylko wirusów typu A . Powstaje w wyniku jednoczasowej infekcji komórki przez 2 różne wirusy grypy. Wirusy, które powstają w efekcie, posiadają materiał genetyczny obu wirusów „macierzystych”. Na tej drodze powstaje nowy wirus. Może on powodować rozwój pandemii grypy.
Dr n.med. Małgorzata Koziarska-Rościszewska
Powiązane artykuły:
Jak uchronić się przed zarażeniem grypą? >>
Grypa - jak długo trwa choroba >>
Jak leczyć grypę? >>
Piśmiennictwo
- Bernatowska E, Grzesiowski P: Szczepienia ochronne obowiązkowe i zalecane od A do Z. PZWL Warszawa 2013, 57-58
- Brydak L: Prawda i mity na temat grypy. OSOZ nr 4, 2013, 30-31
- Kotłowski A: Celowość szczepień przeciwko grypie i pneumokokom przed wyjazdami. Materiały z II Sympozjum Szkoleniowego w ramach IV Kursu Certyfikacji Centrów Medycyny Podróży, Warszawa, 1-6
- Makowiec-Dyrda M, Windak A, Tomasik T iwsp.: Profilaktyka i leczenie grypy. Wytyczne KLRwP, 2006. http://www.docedu.klrwp.pl/print.php?id=15. Akces 29.06.2013r.
Dr n.med. Małgorzata Koziarska-Rościszewska