Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Najlepszym sposobem ustrzeżenia się przed grypą jest szczepienie profilaktyczne.
Dodatkowym zabezpieczeniem jest przestrzeganie zasad postępowania w okresie epidemii, do których należy m.in. unikanie skupisk ludzi (jak np. hipermarkety, kino, sale koncertowe), pozostawanie osób chorych w domu, częste mycie rąk, unikanie dotykania okolic oczu i nosa poza domem (ryzyko przeniesienia wirusa np. z klamek)2,4.
Dla wzmocnienia odporności zaleca się aktywność fizyczną, unikanie picia alkoholu i palenia tytoniu, odpoczynek oraz spożywanie owoców i warzyw bogatych w witaminę C, antyoksydanty, polifenole i inne substancje czynne mające korzystny wpływ na organizm9.
WHO zaleca coroczne szczepienia, przy czym skład szczepionki jest co roku odmienny – oparty o wyniki badań obecnych w danym sezonie i prognozowanych typów i podtypów wirusa grypy w różnych regionach świata. Skuteczność szczepień przeciwko grypie sięga 50-95%3. Ich celem jest zredukowanie liczby przypadków zachorowań, powikłań i zgonów. Uzyskana odporność wystarcza na okres do 6-10 miesięcy5.
Szczepienie przeciw grypie zaleca się2,5,6,7,8:
- zdrowym dzieciom w wieku od 6 miesiąca życia (m.ż.) do 18 r. ż.
- chorym na choroby przewlekłe: cukrzycę, astmę oskrzelową, POCHP, choroby układu sercowo-naczyniowego, choroby nowotworowe
- osobom z wrodzonymi i nabytymi zaburzeniami odporności
- osobom > 50 r.ż.
- kobietom planującym ciążę w najbliższym okresie (sezonie grypowym)
- osobom mającym zawodowo kontakt z dużą liczbą ludzi - pracownikom ochrony zdrowia, szkół, handlu, transportu, kontrolerom, itp.
- turystom podróżującym za granicę, w tym do krajów tropikalnych3
Szczepionki przeciw grypie1,3
W Polsce dopuszczone do obrotu są szczepionki inaktywowane. Można podawać je domięśniowo lub głęboko podskórnie, według schematu:
- od 6 m.ż. do 36 m.ż. - 2 dawki po 0,25 ml, w odstępie 4 tyg. – przy podaniu po raz pierwszy w życiu, a przy kolejnym – tylko 1 dawka
- od 3 r.ż. do 8 r.ż. - 2 dawki po 0,5 ml, w odstępie 4 tyg. przy podaniu po raz pierwszy w życiu i 1 dawka – przy kolejnym
- powyżej 9 r.ż. - 1 dawka 0,5 ml
Pomimo udowodnionej wysokiej skuteczności szczepień, część osób nie poddaje się im, obawiając się niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP). Należy zaznaczyć, że NOP po szczepieniach przeciwko grypie zwykle mają łagodny charakter i występują tylko u niewielkiego odsetka pacjentów. Do najczęściej stwierdzanych należą odczyny lokalne (jak: ból, rumień, stwardnienie, zasinienie) w miejscu podania szczepionki oraz, niekiedy, objawy ogólne (bóle mięśni, głowy, stawów, gorączka, dreszcze, złe samopoczucie; reakcje alergiczne)1,3,4.
Natomiast lista rzeczywistych przeciwwskazań do szczepienia przeciw grypie zawiera: uczulenie na białko jaja kurzego lub na antybiotyki wykorzystywane w procesie produkcji szczepionek, I trymestr ciąży, ostrą chorobę gorączkową (przeciwwskazanie czasowe)1,3,4.
Dr n.med. Małgorzata Koziarska-Rościszewska
Powiązane artykuły:
Czy aktywność fizyczna uchroni cię przed infekcją wirusową? >>
Odpowiednia dieta podstawą utrzymania odporności w zimie >>
Mycie rąk ratuje życie dzieci. kiedy i jak myć ręce aby ograniczyć rozprzestrzenianie się chorób? >>
Piśmiennictwo:
- Bernatowska E, Grzesiowski P: Szczepienia ochronne obowiązkowe i zalecane od A do Z. PZWL Warszawa 2013, 57-58
- Brydak L: Prawda i mity na temat grypy. OSOZ nr 4, 2013, 30-31
- Kotłowski A: Celowość szczepień przeciwko grypie i pneumokokom przed wyjazdami. Materiały z II Sympozjum Szkoleniowego w ramach IV Kursu Certyfikacji Centrów Medycyny Podróży, Warszawa, 1-6
- Makowiec-Dyrda M, Windak A, Tomasik T iwsp.: Profilaktyka i leczenie grypy. Wytyczne KLRwP, 2006. http://www.docedu.klrwp.pl/print.php?id=151. Akces 29.06.2013r.
- WHO: Influenza. http://www.who.int/influenza/vaccines/virus/recommendations/en/. Akces 30.06.2013r.
- Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Seasonal influenza. http://www.cdc.gov/flu/. Akces 30.06.2013r
- GIS: Informacja Głównego Inspektora Sanitarnego dotycząca sezonu grypowego 2012/2013. www.gis.gov.pl/?go=news&id=71. Akces 30.06.2013r.
- Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie programu szczepień ochronnych na 2013r. Dz. Ust. Ministra Zdrowia z 29 października 2012 r., poz. 78 http://dziennikmz.mz.gov.pl/DUM_MZ/2012/78/akt.pdf. Akces 30.06.2013r.
- http://www.webmd.com/cold-and-flu/11-tips-prevent-cold-flu. Akces 23.07.2013r.